Σπήλαιο Θεόπετρας
Ένα από τα πιο γνωστά αρχαιολογικά μνημεία, το σπήλαιο της Θεόπετρας, βρίσκεται κοντά στο ομώνυμο χωριό του Δήμου Μετεώρων, και απέχει από την Καλαμπάκα περίπου 8 χιλιόμετρα. Δημιουργήθηκε πριν από 137/65 εκατομμύρια χρόνια και βρίσκεται σε υψόμετρο 100 μέτρα, περίπου, από την επιφάνεια της γης. Εντύπωση προκαλεί ότι περιέχει ευρήματα που ξεκινούν στη Μέση της Παλαιολιθικής εποχής (50.000 π.Χ.) και συνεχίζονται ως το τέλος της νεολιθικής περιόδου (4.000 π.Χ.). Παρά το γεγονός ότι οι ανασκαφές έχουν αρχίσει αρκετά χρόνια πριν, οι ανακαλύψεις δεν παύουν να συνεχίζονται. Από το σπήλαιο,η θέα είναι απερίγραπτη καθώς μπροστά του ρέει ο ποταμός Ληθαίος, παραπόταμος του Πηνειού.
Ο παραδοσιακός οικισμός της Ανθούσας
Ο παλιός οικισμός της Ανθούσας ή Βλαχολεπενίτσα/Λεπενίτσα δεν είναι ένας απλός οικισμός, αφού οι κάτοικοι του, από παλιά, προσπαθούσαν να επιλύσουν τα προβλήματα τους, δημιουργώντας εφευρέσεις. Στην είσοδο της Ανθούσας, υπάρχει ένα μικρό γεφύρι και στη συνέχεια, μια πλακόστρωτη πλατεία με πολλά καφενεία. Στο κέντρο της πλατείας εντυπωσιακή είναι η βρύση χτισμένη από λίθους. Δίπλα από αυτή, βρίσκεται η εκκλησία των Αγίων Πάντων. Παλιότερα, το χωριό ήταν διαδεδομένο για τους χρυσοχόους και του τσελιγκάδες του.
Το Κονάκι του Μπέη
Το Κονάκι του Μπέη είναι ένα ιστορικό πέτρινο οίκημα-τσιφλικόσπιτο το οποίο βρίσκεται στο χωριό του Δήμου Μετεώρων, την Περιστέρα, και φαίνεται πως χτίστηκε μεταξύ 1881-1895, χωρίς αποδεικτικά στοιχεία. Το τσιφλικόσπιτο αυτό έχει πλέον ως ιδιοκτήτη του τον Βασίλειο Μέκιο. Παρά το γεγονός ότι έχει αναγνωρισθεί ως έργο τέχνης, σήμερα, το οίκημα κινδυνεύει να καταρρεύσει.
ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ:
Δευτέρα 8:30π.μ.–8:30μ.μ.
Τρίτη 8:30π.μ.–8:30μ.μ.
Τετάρτη 8:30π.μ.–8:30μ.μ.
Πέμπτη 8:30π.μ.-8:30μ.μ.
Παρασκευή 8:30π.μ.-8:30μ.μ.
Σάββατο 9:00π.μ.-4:00μ.μ.
Κυριακή 9:00π.μ.-4:00μ.μ.
Το γεφύρι του Ντελή
Το μονότοξο γεφύρι του Ντελή βρίσκεται κοντά στο χωριό του Δήμου Μετεώρων, το Ξηρόκαμπο και τοποθετείται πάνω από το Κακοπλευρίτικο ρέμα που καταλήγει στον ποταμό Μήκανη/Μουργκάνη και εν τέλει χύνεται στον ποταμό Πηνειό. Σύμφωνα με την παράδοση, κατασκευάστηκε το 1860, για τον χορηγό του, όμως, υπάρχουν δύο απόψεις. Η μία είναι ότι χορηγός του ήταν ο Τούρκος Πασάς Ντελής και η άλλη ότι ο Ντελής ήταν ένας αρματολός της περιοχής των Χασίων.
Το γεφύρι στα Βακαρέτσια
Το μονότοξο γεφύρι στα Βακαρέτσια, βρίσκεται κοντά στο χωριό του Δήμου Μετεώρων, το Ξηρόκαμπο και τοποθετείται πάνω από το ρέμα του Μπουντζά, το οποίο ενώνεται με το Κακοπλευρίτικο ρέμα και καταλήγει στον ποταμό Ίωνα και εν τέλει στον ποταμό Πηνειό. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ένας μοναχός της μονής Σταγιάδων, ο Άνθιμος, το κατασκεύασε το 1860 , για την καλύτερη εξυπηρέτηση του μοναστηριού με το χωριό.
Γεφύρι της Μπάλτας
Το γεφύρι της Μπάλτας βρίσκεται κοντά στο χωριό του Δήμου Μετεώρων, το Κακοπλεύρι, και χτίστηκε το 1405, υπάρχει, δηλαδή, 6 αιώνες περίπου. Το γεφύρι είναι τοποθετημένο πάνω από το ρέμα Κακοπλευρίτης, που χύνεται στον ποταμό Μήκανη/Μουργκάνη και αυτό καταλήγει στον Πηνειό ποταμό. Εύκολα φτάνει κανείς στο γεφύρι αφού υπάρχει δρόμος 15 λεπτών, περίπου, που σε οδηγεί εκεί χωρίς δυσκολίες. Τέλος, η ονομασία του προέρχεται από την θέση στην οποία βρίσκεται και κοντά του έχει δημιουργηθεί ένας μικρός καταρράκτης, καθώς και μια μικρή λίμνη.
Γέφυρα της Σαρακίνας
Στο χωριό του Δήμου Μετεώρων, την Σαρακίνα, υπάρχει μια τοξωτή γέφυρα του 16ου αιώνα, κατασκεύασμα του Μητροπολίτη Λαρίσης Βησσαρίων Β’. Ο Άγιος Βησσαρίων, πέρα από τις θρησκευτικές του υποχρεώσεις, έκανε σημαντικά έργα, κυρίως κατασκευή γεφυρών, και για τον λόγο αυτό ονομάστηκε Βησσαρίων ο γεφυροποιός. Αρχικά, η γέφυρα είχε έξι τόξα. Το 1810, όμως, ένα μέρος της γέφυρας κατέρρευσε και έτσι, σήμερα, σώζονται τέσσερα ημικυκλικά τόξα, και στην θέση αυτών που καταστράφηκαν, κατασκευάστηκαν το 1970 καινούργια από σκυρόδεμα. Στις αρχές του 20ου αιώνα, χτίστηκε ένας πυργίσκος, στο μεγάλο τόξο, που μετρούσε την στάθμη των νερών του Πηνειού. Όπως επισημαίνει η παράδοση, η γέφυρα καταστράφηκε μερικώς από τους αρματολούς προκειμένου να αποτρέψουν την προέλαση του Αλή Πασά των Ιωαννίνων προς το Θεσσαλικό κάμπο.
Το Γεφύρι Γκίκα
Το Γεφύρι Γκίκα βρίσκεται ένα χιλιόμετρο περίπου ανατολικά του χωριού Κρανιά και πρόκειται για ένα μονότοξο, με ημικυκλικό τόξο και με το αριστερό βάθρο θεμελιωμένο πάνω σε συμπαγή βράχο, γεφύρι. Φαίνεται πως δημιουργήθηκε τον 18ο αιώνα, αφού η ύπαρξη των τεσσάρων κάθετων, προς τον άξονα, μεταλλικών ελκυστήρων στο τόξο. Το όνομα του πήρε από έναν μυλωνά, τον Γκίκα, που είχε τον νερόμυλο του κοντά.
Γεφύρι του Ψύρρα
Το δίτοξο γεφύρι του Ψύρρα βρίσκεται κοντά στο χωριό του Δήμου Μετεώρων, το Ψήλωμα, και κατασκευάστηκε το 1790. Παλαιότερα, συνέδεε την Ήπειρο και την Θεσσαλία με την Μακεδονία.
Ο Παλιός Οικισμός του Καστρακίου
Το μεγαλύτερο χωριό του Δήμου Μετεώρων, το Καστράκι, έχει πλούσια ιστορία. Ο παλιός οικισμός του βρισκόταν κοντά στην θέση της σημερινής κεντρικής πλατείας του χωριού και τα σπίτια του είχαν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Έχουν σωθεί, επίσης, πολλές αρχαίες εκκλησίες που χτίστηκαν κυρίως επί Τουρκοκρατίας όπως ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου που βρίσκεται στην θέση «Αδράχτι», ο Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου που βρίσκεται νοτιοανατολικά του χωριού, ο Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου που βρίσκεται κοντά στην πλατεία και η Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Μανδηλά που βρίσκεται απέναντι από την Παναγία Δούπιανη, ανατολικά του χωριού.
Η Παλιά Πόλη της Καλαμπάκας
Τα παλιότερα χρόνια η πόλη της Καλαμπάκας είχε μικρότερη έκταση από την σημερινή. Η προπολεμική Καλαμπάκα, ξεκινούσε από το Δημαρχείο μέχρι το εκκλησάκι του Αϊ-Γιώργη, στη συνοικία του Σωποτό. Τα σπίτια της έχτισαν Καλαμπακιώτες μάστορες κολλητά το ένα με το άλλο. Αυτά, με βάση τον χρόνο κατασκευής τους και τον τόπο που χτίζονταν, κατατάσσονται σε τρείς κατηγορίες. Τα αστικά σπίτια, τα οποία κατασκευάστηκαν επί Τουρκοκρατίας. Ήταν χτισμένα με την παραδοσιακή Βαλκανική αρχιτεκτονική και διέθεταν κλειστούς εξώστες, στηριγμένους σε προβόλους. Τις γεωργικές κατοικίες, οι οποίες ήταν κατασκευασμένες με αστρέχες και χαγιάτι. Ο πρώτος όροφος, χρησιμοποιούνταν ως κατοικία και την άνοιξη ως χώρος εκτροφής κουκουλιών ενώ το ισόγειο, ως στάβλος, αποθήκη ή ως χώρος τοποθέτησης βαρελιών. Τέλος, τις νεότερες πέτρινες κυβοειδείς κατοικίες, με πελεκητούς γωνιόλιθους που έδεναν αρμονικά με τα καλντερίμια.
Στη συνοικία του Πλατάνου ανήκαν όλα τα καταστήματα όπως ταβέρνες, οινοπωλεία, παντοπωλεία, καφενεία, τράπεζα και τα λοιπά. Η κεντρική πλατεία βρισκόταν στην θέση του σημερινού Άγιου Βησσαρίωνα και εκεί πραγματοποιούνταν όλες οι εκδηλώσεις της πόλης. Το 1928, το Ηρώο των πεσόντων μεταφέρθηκε εκεί που υπάρχει ακόμη σήμερα, για να υπενθυμίζει σε όλους την ανάγκη υπεράσπισης της Ελλάδας.
Στη συνοικία του Αϊ-Γιάννη του Πρόδρομου ανήκαν τα καφενεία, τα οποία ξεκινούσαν την λειτουργία τους από τις 4 η ώρα τα ξημερώματα. Εκεί πραγματοποιούνταν παραστάσεις του Καραγκιόζη. Στα στενά αυτής της συνοικίας γίνονταν αξιοθαύμαστες καντάδες από Καλαμπακιώτες. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, το σπίτι που έμενε ο Άγιος Βησσαρίωνας βρισκόταν στην περιοχή της εκκλησίας της Κοίμησης της Θεοτόκου.
Στη συνοικία του Σωποτού κατοικούσαν κυρίως γεωργοί, γεωργοκτηνοτρόφοι και μάστορες. Εκεί, βρισκόταν η πιο γνωστή βρύση της πόλης, η οποία ξεδιψούσε τους κατοίκους, και όχι μόνο, και πότιζε τους κήπους και τα περιβόλια. Επί Τουρκοκρατίας, στην περιοχή του Αγίου Γεωργίου, υπήρχε το αρχοντικό του Γιαννάκη Καλαμπάκα, που διέθετε αποθήκες τροφίμων και υδραγωγείο. Σε αυτό, είχε εγκατασταθεί η φρουρά του άρχοντα, μέλος της οποίας ήταν ο Αλή Πασά των Ιωαννίνων.
«Κάστρο» Αγίας Παρασκευής
Το «Κάστρο» Αγίας Παρασκευής βρίσκεται κοντά στο ομώνυμο χωριό του Δήμου Μετεώρων, σε υψόμετρο 450 μέτρων. Πρόκειται μάλλον για φυλάκιο στο οποίο γινόταν ο έλεγχος των διαβάσεων του Πηνειού ποταμού. Η περίφραξη του χρονολογείται στον 4ο αιώνα προ Χριστού.
Αρχαίο Κάστρο Βυτουμά
Το Αρχαίο Κάστρο Βυτουμά βρίσκεται κοντά στο ομώνυμο χωριό του Δήμου Μετεώρων, σε υψόμετρο 500 μέτρων. Η Βόρεια πλευρά του κάστρου έχει καλυφθεί από φυτά και δέντρα ενώ από τη Νότια πλευρά σώζονται μόνο ένας ημικυκλικός πύργος και τείχη. Το πιο ψηλό σημείο του κάστρου τοποθετείται στο σημείο που το αντέρεισμα σχηματίζει βαθύ αυχένα, με αποτέλεσμα η αμυντική δύναμη να ενισχύεται.
Τα αρχοντικά των Παπαστεργίου & Σίμου
Τα αρχοντικά των Παπαστεργίου και Σίμου βρίσκονται στο χωριό του Δήμου Μετεώρων, την Ανθούσα και η κατασκευή τους χρονολογείται το 1877 και 1880. Στο αρχοντικό του Παπαστεργίου, εντύπωση προκαλούσε η «ζεματίστρα», σωλήνας που κατέληγε πάνω από την κεντρική είσοδο και μέσα από το οποίο οι ιδιοκτήτες του σπιτιού έριχναν καυτό νερό σε επιδρομείς. Σήμερα, το αρχοντικό του Παπαστεργίου είναι εγκαταλελειμμένο και σε άσχημη κατάσταση ενώ του Σίμου διατηρείται σε καλή κατάσταση
Γεφύρι Μίχου
Το γεφύρι Μίχου βρίσκεται κοντά στον επαρχιακό δρόμο Τρία Ποτάμια- Χαλίκι λίγο πριν τη διακλάδωση προς Ματσούκι, Καλαρρύτες και Ανθούσα. Το γεφύρι είναι δίτοξο με το τρίτο τόξο να είναι επιχωμένο. Σύμφωνα με την παράδοση, χτίστηκε μετά την κατασκευή της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου της Ανθούσας, το 1799, για την καλύτερη εξυπηρέτηση του με το χωριό. Το όνομα του, σύμφωνα με την παράδοση, το οφείλει σε ένα γεγονός. Ένας άντρας που τον έλεγαν Μίχο πέθανε στο γεφύρι.